Duurzaamste kantoor
In 2019 werd het pand van de Goede Doelen Loterijen bij station Amsterdam Zuid het duurzaamste gerenoveerde kantoor van Nederland.
Elektriciteit-opwekkende ramen, regenwateropvang en isolatie bestaande uit landbouwafval en schimmeldraden dragen bij aan de duurzaamheid.
Het kantoorpand uit 1975 is niet meer terug te herkennen. Saai grijs is vervangen door glas en een speelse uitstraling.
Zo is tijdens het hele bouwproces de CO2-uitstoot gemeten, inclusief de logistieke keten en zijn materialen hergebruikt. Het afval werd gescheiden. Om overlast voor de buurt te voorkomen, gebruikte het bouwbedrijf een logistiek managementsysteem voor een strakke planning van aan- en afvoerend verkeer. Op die manier stonden er geen vrachtwagens in de buurt te wachten en bleven de aanrijroutes rustig. Voor het sloop-traject is een aparte BREEAM Excellent-certificering behaald.
Ondanks de grote duurzaamheidswensenmoest ramen openzetten mogelijk zijn en mochten maatregelen niet ten koste gaan van gezelligheid.
Zo is het atrium een warm en levendig plein geworden waar je ook echt wil verblijven.
Het kantoor behaalde op drie categorieën een score van 100 procent. Het gaat om de categorieën energie, transport en afval. In totaal komt het gebouw uit op een score van 92,6 procent.
Op het dak van het kantoorpand bevinden zich ruim negenhonderd zonnepanelen. Deze wekken jaarlijks circa driehonderd megawattuur aan energie op. Daarnaast wordt het dak ingezet voor het opvangen van regenwater. Met dit water worden de wc’s doorgespoeld en de daktuinen geïrrigeerd. Dit regenwatersysteem voorziet in meer dan 30 procent van het waterverbruik.
In het oog springt het aluminium bladerdak. Als de zon schijnt moet dit het effect creëren van zonnestralen die door bladeren heen schitteren op het voorplein en in het atrium. Tegelijkertijd voorkomt het dat gebouw te veel opwarmt.
Het pand wordt verwarmd en gekoeld via een warmte- koudeopslagsysteem. Het isolatiemateriaal is van Myco foam bestaande uit landbouwafval en schimmeldraden van het bedrijf Ecovative en de elektriciteitsopwekkende ‘PowerWindows’ van het bedrijf Physee.
ING Amsterdam Zuid-oost
Het kantoor bestaat uit twee gebouwen die met elkaar verbzodaronden zijn. Van buiten een heleboel ramen met driedubbel glas en van binnen veel hout. 3000 vierkante meter aan panelen.
Liftgebruik wordt ontmoedigd, door de trappen bij de ingang te plaatsen en liften verder in het gebouw. En er komt plek voor vogels aan de buitenkant van het gebouw, om de lokale natuur te stimuleren. Plafondplaten kregen elders een tweede leven en het beton uit de sloop is zo veel mogelijk hergebruikt in het nieuwe. Meer zie duurzaambedrijfsleven
Het nieuwe prestigieuze hoofdkantoor van Deloitte/AKD is ontworpen door PLP/Architecture. Het heeft een geweldig atrium en een unieke vorm. Het is ontwikkeld door OVG Projectontwikkeling en uitgevoerd door G&S Bouw. Hiervoor zijn betrokken partijen een engineer & build-overeenkomst aangegaan.
BREEAM Outstanding
Het gebouw heeft het BREEAM Outstanding-ontwerpcertificaat ontvangen en heeft nu het oplevercertificaat voor meest duurzame kantoorgebouw ter wereld ontvangen. Innovatieve werkwijzen en doordachte oplossingen maken dat het team steeds meer credits wist te behalen. Door het gebruik van slimme technologie behaalde het kantoorgebouw van 40.000 m2 een score van 98.36%.
Het gebouw is geheel energieneutraal gemaakt. Om dit te kunnen realiseren is de gehele zuidelijke voorgevel voorzien van zonnepanelen. Daarnaast is er een gebied van 4100m2 aan zonnepanelen geplaatst op de daken van de UvA en de HvA. In The Edge wordt regenwater verzameld en hergebruikt. Er is warmte-koudeopslag installatie met een dubbele open bron (elk circa 130 meter diep onder het gebouw) genereert thermale energie.
Slimme technieken
The Edge is het eerste gebouw dat gebruik maakt van het Philips Ethernet-powered LED connected lighting systeem. Dat biedt medewerkers de mogelijkheid om het klimaat en licht van hun individuele werkplek te reguleren door middel van een applicatie op hun smartphone. Deze innovatieve technologie bespaart niet alleen energiekosten, maar levert ook informatie op over hoe het gebouw wordt gebruikt om zo de efficiëntie te vergroten. De installaties zijn gerealiseerd door de Homij Bosman Combinatie (HBC).
Zie ook hier het stadskantoor van Venlo, het kantoor van Alliander te Duiven en Circl te Amsterdam.
Triodos Bank
heeft een nieuw gebouw op een landgoed in Driebergen. Het nieuwe gebouw is energieneutraal, bestaat voor een groot deel uit hout en kan na gebruik weer gedemonteerd worden. De kleine torens bestaan uit een duurzame houten constructie, afgedekt met groene daken en omhuld met een volledig glazen gevel.
- warmte- en koudeopslag,
- 3.000 vierkante meter zonnepanelen
- alle materialen hebben een paspoort in Madaster
- via klimaateilanden wordt het klimaat op microniveau geregeld.
- het gebouw is remontabel
- in het gebouw zijn 165.312 schroeven gebruikt, waardoor het gebouw ooit weer uit elkaar te schroeven is
- 120 slimme laadpalen
Het laadstation met slimme laadpalen, waar auto's laden en energie aan het net kunnen terugleveren is de grootste in Europa.
Het stadhuis van Venlo wordt zo gebouwd.
Met de uitgangsposities
- Afval is voedsel
- Op zonne-energie
- Met respect voor biodiversiteit.
Het stadskantoor krijgt drielaags glas, warmte/koudeopslag, zonnepanelen en led-verlichting. Een ‘zonneschoorsteen’ moet zorgen voor een natuurlijke luchtstroom door het gebouw. Het gebouw zuivert de vervuilde lucht van de naastliggende weg en wordt gekoeld door de Maas en de onderliggende parkeergarage. Het kantoor en de kassen genereren warmte voor de woningen. Regenwater wordt gebruikt en weer gezuiverd voordat het de Maas in stroomt.
Een mindmap over bouw en C2C staat hier
Een ander mooi filmpje over het stadhuis staat hier https://www.c2c-congressvenlo.com/images/video/c2c-venlo.mp4
Het gebouw is cradle to cradle gebouwd met materialen met geen kwaliteitsverlies en geen restproducten die alsnog gestort moeten worden.
Prettige plek waar je productief kunt zijn en minder ziekteverzuim.
De binnengevel is gemaakt van holz 100 een C2C gecertificeerd product.
Niet schadelijk voor het milieu en zonder kwaliteitsverlies te recyclen.
Ook op een eerlijke manier geproduceerd en uit bossen die weer aangeplant worden.
Groenbeplanting, elk seizoen andere uitstraling. Ze produceren zuurstof halen fijnstof uit de lucht en absorberen stikstofoxiden en ozon. Zo wordt de lucht gezuiverd. Natuurlijke isolatie tegen hitte en kou. De planten bevochtigen bovendien de lucht in het gebouw. Ze biedt vogels een rust en broedplaats midden in de stad.
Het stadskantoor moets een gezond kantoor zijn. De groene gevel laat dat zien maar ook de groene wanden
Zo verhinder je te droge lucht en te weinig zuurstof.
De zuidgevel is gemaakt van aluminium en is zonder kwaliteitsverlies volledig herbruikbaar.
De zon warmt de schoorsteen op het dak op waardoor er een natuurlijke trek in het gebouw ontstaat. Warme lucht stijgt op en dan wordt lucht aangezogen uit twee vides.
Er ontstaat in feite termiek, opstijgende lucht waardoor
Het beton is voor een groot deel hergebruikt beton.
Om beton te besparen werkt men met een bollenplaatvloeren. Dit maakt de vloer veel sterker en lichter. Daarom zijn er minder ondersteunende elementen nodig.
We hebben ook vides niet alleen in het stadskantoor maar ook in de garage.
Het meubilair kan uit elkaar gehaald worden en krijgt een nieuw leven nadat het gebruikt is. Volledig demontabel.
Vloerbedekking van gerecycled materiaal en zuivert de lucht.
WKO...
1300 zonnepanelen
Betonkernakivering. Het water stroomt onder door de kelder en neemt zo de temperatuur aan van de grond. Dit pompt men zo snel mogelijk door het gebouw waardoor in de zomer het gebouw wordt gekoeld en in de winter (voor)verwarmd.
Op de bovenste etage bevindt zich een kas. 
Het in de kas aanwezige zuurstof en water voegen zuurstof en vocht toe aan de lucht door het gebouw.
De zon warmt de kas op en zo levert het warmte voor het hele gebouw. De lucht wordt aangezogen vanuit de kas het gebouw in.
Het regenwater wordt opgevangen op het dak.
Het stroomt naast het water van de wastafels en pantries naar een speciale helofytenfilter naast het gebouw. Dat zuivert het water zodat het weer gebrukt kan worden voor toiletspoeling en de voeding van de gevel.
Het voorkomt ook hittestress in de patio, zorgt voor een groene omgeving en voor een toename van de biodiversiteit.
Het gebouw heeft drie terassen waar je op ontspannen wijze buiten kunt werken.
De grote open trappen brengen medewerkers meer in beweging. Daglicht wordt zo diep mogelijk het gebouw ingebracht en wordt door mensen als prettig ervaren. Daarnaast is nagedacht over de akoustiek in het gebouw. De prestaties van het gebowu worden zichtbaar gemonitord. Dit draagt bij aan de bewustwording van de medewerkers en een lager energieverbruik. Over 40 jaar realiseert de gemeente een positief resultaat van 17 miljoen euro. Daarnaast is de kans op een hoge restwaarde van het gebouw zeer groot. Daarbij is het gebouw zo ontworpen dat het gemakkelijk uit elkaar te halen is.
Cradle to cradle is dus economisch voordelig.
Villa Flora is ook een cradle to cradle gebouw.
De ruime toepassing van glas maakt het tot een licht en luchtig gebouw met van alle zijden uitzicht op een parkachtig landschap.
Door het schuine dak heeft het transparante gebouw veel weg van een kas. Dat is geen toeval: de glastuinbouw loopt voorop met slimme energiebesparende toepassingen. Het state of the art ontwerp biedt onderdak aan tal van ‘groene’ innovaties. Uiteraard is Villa Flora zo gesitueerd dat optimaal gebruik wordt gemaakt van de zonne-energie. Het betonskelet van het gebouw is demontabel en herbruikbaar. Dat maakt een snelle bouwtijd mogelijk en zorgt bovendien voor een eenvoudige integratie van alle toe te passen technieken. Het gebouw kan daardoor gelijke tred houden met de ontwikkeling op het gebied van duurzaamheid.
Een voorbeeld op het gebied van energie en water is de toepassing van zogenaamde Fiwihex warmtewisselaars in de kas en in het kantoor. Het rendement daarvan is ruim dubbel zo hoog als die van conventionele warmtewisselaars. Verder maakt Villa Flora optimaal gebruik van regenwater en loost het gebouw geen afvalwater op het riool. De energiezuinige verlichting wordt slim gestuurd.
Verblijven in Villa Flora betekent daardoor leven en werken in een licht en gezond stofvrij groen binnenklimaat met uitzicht op een inspirerende groene omgeving. En dat alles in een gebouw dat gezien mag worden en dat met een hoogte van bijna dertig meter goed zichtbaar is vanaf rijksweg A73.
Hier onder enkele foto's van het gebouw van Alliander te Duiven.
Hoe kunnen we in 2050 bouw hebben die volledig circulair wordt ?
Via
1. modulariteit
2. standaardisatie
3. kennisdeling
4. openb data
5. passende wet- en regelgeving
De bouwsector is verantwoordelijk voor 5 procent van de totale Nederlandse klimaatimpact. Daarnaast komt 50 procent van het materiaalgebruik op rekening van de bouw.
ad 1. Modulariteit: demontabele producten
Materialen moet je zodanig toepassen dat ze hergebruikt kunne worden. Ze mogen niet dusdanig worden bewerkt dat zij niet meer teruggebracht kunnen worden naar hun oorspronkelijke vorm. Mede daarom heeft Thomas Rau de Universele Verklaring voor Rechten van het Materiaal opgesteld.
ad. 2 Standaardisatie: elk onderdeel dezelfde afmetingen
Bestaande gebouwen zijn een bron van herbruikbaar materiaal, maar de componenten van het ene gebouw kunnen niet altijd één op één worden overgenomen in een ander gebouw. Aanpassing van deze componenten kost energie, daarom kan standaardisatie een oplossing bieden. Als onderdelen hetzelfde worden vormgegeven kunnen componenten van het ene gebouw zonder aanpassingen in een ander gebouw worden geïnstalleerd.
Er zijn al verschillende voorbeelden van gebouwen waarin elementen van een ‘oud’ gebouw opnieuw worden gebruikt. Zo zijn de raamkozijnen van de vergaderruimten in het circulaire paviljoen Circl van ABN AMRO afkomstig uit een oud kantoor van Philips. Toch zijn hier nog grote stappen in te maken.
ad. 3 Samenwerking
Bakstenen, beton en wanden moet men kunnen hergebruiken. Daarbij moeten fabrikanten, kennisinstellingen, opdrachtgevers en bouwpartners gaan samenwerken. Samenwerking zorgt voor risicospreiding en door kennisdeling maken andere ondernemers niet dezelfde fouten. Daarnaast vraagt circulariteit om het sluiten van kringlopen. Hiervoor is samenwerking binnen de keten én daarbuiten onontbeerlijk.
ad. 4 Open data: een materialenpaspoort en opslaglocaties
In een circulaire economie bestaat afval niet. Het enige dat bestaat zijn reststromen. Nu is het nog een opgave om herbruikbare materialen en componenten te vinden. Madaster biedt daarvoor een oplossing. Dit materialenpaspoort maakt inzichtelijk welke materialen, grondstoffen en onderdelen gebruikt zijn in een gebouw of product. Daarnaast is de inrichting van fysieke locaties met donormateriaal nodig, zodat materiaal tijdelijk kan worden opgeslagen. Hier zijn nu nog extra kosten aan verbonden. Nu is het duurder om een product zoals een plank op te slaan, dan om deze te verbranden.
ad. 5 Passende regelgeving versnelt de transitie
De overheid speelt een grote rol in de transitie naar een circulaire economie: als opdrachtgever en als wetgever. De overheid kan opdrachten circulair uitvragen en wet- en regelgeving invoeren of versoepelen. De overheid zet hier al op in. Zo krijgen bedrijven door harmonisatie van internationale regelgeving en procedures toegang tot buitenlandse reststromen en sinds begin 2018 is het huren van gevels juridisch mogelijk.
Het vergunningentraject moet versoepeld worden. Er zou grondstoffenbelasting ingevoerd moeten worden en de overheid zou de de bouwsector moeten stimuleren om te focussen op levensduurkosten van een gebouw in plaats van de eenmalige bouwkosten. Levensduurverlening van materialen, producten en grondstoffen is immers datgene waar de circulaire economie om draait.
