Open menu

1
0 oktober 2012: Green economy - Opleiden voor een duurzame
DMBOsymp12-flyeconomie

 

 

DMBO-symposium 2012

 

Zo'n 85 deelnemers telde het DMBO-symposium op de dag van de duurzaamheid dat ROC West Brabant en het netwerk Duurzaam MBO organiseerden in Electron in Breda. De Green Economy stond centraal.

Panel

Jaap Huurman (initiator duurzame initiatieven), Jan Rotmans (Maatschappelijk gedreven wetenschapper), Gijsbert van Herk (directeur Ontwikkeling Gemeente Breda) en Rob de Vrind (initiatiefnemer Duurzaam MBO) gingen in een panel met elkaar en met de deelnemers in discussie, onder leiding van Roel van Raaij (EL&I). Een weergave van de discussie (met dank aan Marian de Groot, Cinop):

Door de terugtrekkende overheid is er meer ruimte voor bottom-up initiatieven: durven dromen over duurzaamheid. Werkgevers werken samen met onderwijs op het gebied van duurzaamheid.
Jan Rotmans stelt vast dat transities (bijv. naar een duurzame samenleving) in het algemeen 50 jaar kosten. Het gaat daarbij om denken/structuur, organiseren/cultuur en doen/werkwijze. Eerst was het de vraag hoe je de burgers mee kunt krijgen. Nu is het de vraag hoe je de overheid mee kunt krijgen. Het gaat dan om faciliteren, belemmeringen wegnemen en ruimte geven. Hij schrijft hierover in zijn nieuwe boek ‘In het oog van de orkaan’. Bedrijven die niet aan duurzaamheid doen, bestaan over 25 jaar niet meer. Op dit moment loopt het onderwijs achter. Een probleem is dat duurzaamheid geen vak is, maar een oriëntatie. Het gaat om het sluiten van de kringloop, een circulaire economie, niet het bezitten van eigendom maar het lenen ervan. De basisgrondstof van deze economie is biomassa zonder CO2. Hij verwees naar een themanummer in De Groene Amsterdammer over de nieuwe maakeconomie.
Dit alles vraagt om visie van het onderwijs. Het onderwerp zou moeten worden geïncorporeerd in alle vakken. De vraag is waar leiders zijn die dat doen. 

Kennis delen

Rob de Vrind (dmbo) herinnert eraan dat ROC’s hebben afgesproken in 2015 100% duurzaam in te kopen. De overheid doet dit al. Duurzaamheid gaat over slim zijn in de toekomst. Hiervoor valt te denken aan scholing inzetten op dit thema. Immers de industrie gaat revolutionair veranderen: In de maakindustrie 3.0 zal het gaan om het delen van kennis in plaats van competitie. Over 10 jaar kunnen alle huizen klimaatneutraal zijn, mits er voldoende installateurs e.d. beschikbaar zijn (hiervoor zijn 50.000 banen nodig). Of een andere vraag: wat betekent de 3D-printer voor de vraagarticulatie?
De zogenaamde topsectoren maken sterk wat nu sterk is. Zij gaan niet over de nieuwe maakindustrie.

Als kenmerken van groene economie worden genoemd:

  • geen CO2-uitstoot bij maakindustrie
  • alle kringlopen sluiten
  • (energie)grondstof is biomassa

Dit zouden we moeten vertalen naar het beroepsonderwijs.

New skills in onderwijs

Hoe kun je duurzame ontwikkeling kleiner, tastbaarder en leuker maken voor leerlingen? Voorbeelden zijn het greencourt en een duurzaam dorp in Overijssel dat in samenwerking met Hogeschool Saxion is verwezenlijkt door energietransitie en cohesie in de gemeenschap. In het leerpark Dordrecht is sprake van verbinding tussen onderwijs, gemeente en bedrijven. De duurzaamheidsfabriek geeft ruimte aan ondernemerschap (vakinhoud, nieuwsgierigheid en verbinding) en slimme netwerken (gebouwde omgeving, koppeling zorg-wonen-welzijn en auto’s). Genoemd wordt ook een voorbeeld uit de bouw, de Actie energierekening 0 (Henk Sijnen, BAM).
Je moet dan niet meer smal opleiden, je hebt immers ook onderhandelingsvaardigheden nodig en moet integraal kunnen denken. Een voorbeeld hiervan is Living lab: ga in gesprek met de omgeving: leren-werken-ondernemen, dit kan overal!

Nodig zijn New skills for green jobs. Welke skills zijn nodig? Cleantech is de snelst groeiende industrie (30%). Nederland staat op dit gebied op de 15e plaats. Het moet dus hoger op de agenda…

De kunst is om zelf het goede voorbeeld te geven. Wat zijn vandaag en morgen de eerste stappen?
Leerlingen moeten de juiste vragen leren stellen. Bijvoorbeeld: hoezo is het water viezer na productie? Hoezo gebruiken we nog fossiele brandstof? Nu kost het maken van een auto van 1000 kg 10.000 kg materiaal. Hoe kan dat efficiënter? Duurzaamheid wordt zodoende een competentie, waarbij het gaat om concreet verbindingen leggen en vanuit de toekomst denken.
Duurzaamheid is in feite een filosofie die voortdurend verandert: de verandering is de constante.

Rondetafelgesprekken

Studenten van ROC West Brabant (Bergen op Zoom) lieten zien hoe zij een duurzame drijvende woonwijk hadden ontworpen, van het Koning Willem I College (Den Bosch) hoe zij een apparaat hadden ontwikkeld dat de kwaliteit van zonnepanelen kan meten en studenten van ROC Scalda (Middelburg) kwamen met een project over de EcoCar.

In de middag volgden een groot aantal rondetafelgesprekken over goede voorbeelden. De workshop over hoe duurzaamheid te implementeren in vernieuwend onderwijs telde veel deelnemers. Er vonden ook tafelgesprekken plaats over duurzaamheid in de techniek, bouw, zorg en ondernemerschap, naast workshops over Cradle to cradle, biobased economy, Sustainable society 3.0, de Duurzaamheid Doe je Zelf show, de Duurzaamheidsfabriek, Duurzaamheidskeurmerken en de duurzame campus (alle onderwerpen).

Behalve over deze goede voorbeelden gingen de deelnemers met experts en elkaar in gesprek over vragen als: Hoe veranker ik duurzaamheid binnen mijn instelling? Hoe kan ik samen met gemeente en bedrijven optrekken om mijn opleiding te verduurzamen?