Blockchain
gaat de wereld veranderen. Het is de onderliggende technologie achter de bitcoin, de uit 2009 stammende elektronische munt waarvan de totale waarde inmiddels 10 miljard dollar bedraagt. Maar blockchains - in het Nederlands 'blokketen' - zijn eigenlijk véél interessanter dan bitcoins. Volgens experts gaat deze technologie de maatschappij fundamenteel veranderen op manieren waar we nu totaal geen weet van hebben. Voor veel mensen klinkt het bijna als sciencefiction maar over enkele decennia is het volstrekt normaal.
Maar elke bitcointransactie levert indirect 272 gram aan elektronisch afval op. Door die computers die na korte tijd worden vervangen en ergens op een afvalberg terechtkomen. Bitcoinfans zeggen dat delvers alleen schone energie gebruiken. El Salvador zet de eerste stappen om bitcoins te delven met vulkanische energie, hoera! Daartegenover staat een groot cryptodelfbedrijf uit Pennsylvania, Stronghold Digital Mining. Dit heeft een complete energiecentrale gekocht om aan zijn energiebehoeften te voldoen. Die centrale draait op kolen. 600 duizend ton per jaar. We zijn er nog niet.
Een blockchain is eigenlijk niets meer dan een groot online register. Een decentrale database, waaraan steeds een nieuw stukje informatie kan worden toegevoegd. Doordat zo'n blockchain op duizenden servers over de hele wereld staat opgeslagen, blijft de informatie veilig bewaard. Elke nieuwe transactie wordt immers door al die duizenden servers gecheckt op fouten. Wil je frauderen dan moet je elke kopie op alle afzonderelijke computers die meedoen vervalsen.
Blockchain is een voor alle gebruikers inzichtelijk transactieoverzicht dat door diezelfde gebruikers wordt bijgehouden en dat niet kan worden aangepast zonder dat andere gebruikers dat merken. Behalve transacties kun je zo’n blockchain ook gebruiken om bijvoorbeeld contracten af te sluiten. Een voorbeeldje: je verkoopt je woning aan persoon y. Dan wordt in de blockchain vastgelegd dat persoon y jou geld geeft en dat die woning nu van persoon y is. “Dat stukje code of data zit dan voorgoed in de blockchain en iedereen die daar inzit, krijgt daar een kopie van. Ik kan die code ook niet veranderen, want dan ziet iedereen dat. Het is dus heel transparant en je hoeft niet meer naar de notaris.”
Wat kan je ermee?
Blockchain biedt eindelijk een goede manier om digitaal geld, aandelen of bezittingen over te dragen en informatie veilig op het open internet te parkeren. Als je nu online een foto of file stuurt, kan de ontvanger zoveel mogelijk kopieën maken als hij wil. Met geld wil je dat niet, anders verliest het z'n waarde.
Blockchain maakt allerlei intermediairs en centraal bijgehouden registers overbodig. Wie bijvoorbeeld een huis koopt moet naar de notaris, die duizenden euro's vraagt. En in het Kadaster is het eigendom vastgelegd. Dat hoeft straks niet meer. Je kunt er op vertrouwen dat het eigendom goed in de blockchain staat, een derde persoon hoeft dat niet langer te controleren. Transacties verlopen daardoor sneller en zijn véél goedkoper.
Bedrijven en overheden hebben nu allemaal eigen systemen. Neem ABN AMRO, als voorbeeld. Ze hebben de gegevens van miljoenen klanten lokaal opgeslagen, er is een datacenter en wat backup. Maar bij een hack of brand lopen de gegevens van miljoenen mensen acuut gevaar. Met blockchain heb je dat probleem niet.
Het is geschikt niet alleen voor geld, banken en huizen, maar ook voor de industrie en sectoren die werken met grote hoeveelheden geautomatiseerde zaken.
Het blijft onveilig klinken: een onlineregisters zonder centrale toezichthouder. "Toen de eerste pinautomaten op straat verschenen vonden mensen die ook eng en onveilig. Vandaar dat de acceptatie stap voor stap zal verlopen. Dus je stopt niet meteen iemands medische geschiedenis in een blockchain, maar begint bij een register voor voorgeschreven medicijnen.
Met blockchain kunnen we waar ook ter wereld iemand betalen zonder transactiekosten te betalen. Nu hebben we nog wetten om contracten te kunnen maken. Sociale innovaties kunnen worden gedefinieerd als nieuwe sociale relaties, met nieuwe manieren van doen, denken en organiseren. Nu handelen we nog lokaal via intermediairs. Binnenkort hebben we software die in de plaats komt van deze wettelijke procedures of zelfs van alle institutionele modellen.
Het kan nog wel 30 jaar duren voordat blockchain mainstream is, maar het gaat wel hard." Eigendom Overheden moeten nu op tal van terreinen eigendom, titel en identiteit controleren. Denk aan het Kadaster voor huizen, geregistreerde octrooien en merken, auto's. Door registratie een blockchainbasis te geven, kan geld en tijd bespaard worden. De centrale rol van banken en gemeenten wordt dan buitenspel gezet. Ook van Buma/stemra dat (niet transparant) muziekrechten regelt.
Minister Henk Kamp (EZ) maakte maandag bekend te onderzoeken of het kabinet een expertisecentrum voor Blockchain moet beginnen.
Voordelen b.v. voor een
Dokter
Met blockchaintechnologie kan iedereen straks gemakkelijk zijn online elektronisch patiëntendossier overal mee naartoe nemen. Ben je in New York en moet je naar het ziekenhuis, dan kun je de dokter met je persoonlijke key toegang verlenen tot je medische geschiedenis, zorgpolisinfo, medicijnen. Je kan er ook een tijdslot op zetten dat de toegang weer vervalt.
Derde wereld
Momenteel zijn er 4 miljard wereldbewoners zonder bankrekening. Met op blockchain gebaseerde mobiele apps kun je ze in mum van tijd een elektronische portemonnee geven en hen laten deelnemen aan het financiële verkeer. Dat is ook voor banken aantrekkelijk: zij zullen nu niet snel in plattelandsgebieden een filiaal starten.
Aandelen
Kopen en verkopen van aandelen, obligaties en financiële producten op de beurzen vergt nog veel tijd. Als er één blockchain database is, kan de bevestiging meteen in plaats van in drie dagen. Brokers zijn niet meer nodig, het werk van banken verandert ingrijpend. Dat verkleint de kosten en de risico's voor alle spelers.
Bedrijven in de financiële wereld onderzoeken de mogelijkheden, zoals Goldman Sachs, Barclays en UBS. Industrie Logistiek, inventarismanagement, supplychain, inkoop en verkoop van producten, grondstoffen, monitoren van machines via het Internet of Things. Fabrikanten moeten software-updates sturen naar klanten. Op al die terreinen bieden blockchaintoepassingen mogelijkheden. Elk zichzelf respecterend bedrijf heeft in principe een blockchainstrategie nodig
Hypotheken, PGB-toekenningen muziekrechten, gezondheid, voedselindustrie, energie, overheid, vluchtelingen, groene energie (dat die echt is).
Blokchain en duurzaamheid
Men is aan het kijken hoe blockchain kan worden toegepast om dringende milieuproblemen aan te pakken, zoals klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en waterschaarste.
Als blockchain op de juiste manier wordt ingezet, heeft het een aanzienlijk potentieel om een verschuiving mogelijk te maken naar schonere en meer hulpbronnenbehoudende gedecentraliseerde oplossingen, waarbij natuurlijk kapitaal wordt ontgrendeld en gemeenschappen worden versterkt. Dergelijke baanbrekende kansen zijn met name van belang voor het milieu, waar mondiale problemen en niet-financiële waarde-uitdagingen momenteel zo veel voorkomen.
Het stelt het een huiseigenaar met zonnepanelen op zijn dak instaat om zijn opgewekte zonne-energie direct te verkopen aan zijn buurman zonder zonnepanelen.
De technologie kan een betrouwbaar inzicht geven van de duurzaamheidsstatus van een pand. Verschillende partijen clusteren hun data in een gedeeld document. Zij controleren elkaars informatie. Vervolgens wordt de informatie vastgelegd en versleuteld. Het is vanaf dat moment
onmogelijk om de informatie te wijzigen.
Het kan een tool zijn voor ketens die transparant willen zijn. Wanneer de betrokken partijen hier allemaal achter staan kan bijvoorbeeld de duurzaamheid van een chocoladereep worden gewaarborgd met behulp van Blockchain. Van elke stap in de productieketen is de herkomst van grondstoffen, de producent en de prijs wereldwijd inzichtelijk voor de betrokkenen.
Blockchain staat bekend om zijn veiligheid, omdat elke transactie vergrendeld wordt met een cryptografische sleutel.
De versleutelingscode is gekoppeld aan de voorgaande ‘block’ informatie. Dit levert een keten van informatieblokken op: blockchain. Deze technologie maakt veilige en efficiënte waardeoverdracht mogelijk. Zodat een boer met een windmolen zijn energie direct kan verhandelen, zonder tussenkomst van derden, terwijl hij de scherpste prijs ontvangen
Het Sustainable Sugar Project gaat blockchain technologie toepassen zodat er duidelijk gezien kan worden waar de suikerriet vandaan komt en of het duurzaam verbouwd is. Dit past in het streven van Coca-Cola om in 2020 al zijn suiker uit duurzame bronnen te verkrijgen.
Varkens
Voorheen wisten wij alleen het tijdstip van inladen en slachten van de varkens, maar niet dat van aankomst bij het slachthuis. Door al deze stappen vast te leggen, zowel vanuit de transporteur als vanuit het slachthuis, kunnen we in kaart brengen of de varkens wel voldoende gerust hebben na een onverwacht oponthoud onderweg. Maar we kunnen ook het effect hiervan op de kwaliteit van het vlees inzichtelijk maken met blokchain
Blockchain en de circulaire economie.
Een voorwaarde om een goede uitwisseling van restmaterialen mogelijk te maken is dat je precies weet uit welke materialen een product is opgebouwd. Vandaar dat er een materialenpaspoort moet komen van zoveel mogelijk producten. Het materialen-DNA wordt zo op een standaardmanier vastgelegd. Blockchain helpt om die informatie op te slaan en te verwerken. Zo kan je via blockchain de hele cyclus van een product volgen: van gebruik tot restmateriaal en van restmateriaal tot nieuw product en sjoemelen met materiaalstromen is uitgesloten door blockchain.
Naast transparantie is het creëren van betrouwbaarheid een ander belangrijk doel van blockchain. Alle transacties worden realtime gecontroleerd.
Daarnaast zorgt bockchain er voor dat informatie over een reststroom uitsluitend bij een geïnteresseerde partij terechtkomt. Niet alle bedrijven zitten erop te wachten dat informatie over hun reststromen aan iedereen beschikbaar wordt gesteld. Stel een bedrijf is op zoek naar koper. Met behulp van blockchain kan hij direct aan de leverende partij gekoppeld worden zonder te weten welke andere reststromen die partij nog meer heeft.
EME gebruikt artificial intelligence (AI) vervolgens om al die data snel te lezen en interpreteren. AI zorgt dat snel en op grote schaal matches gemaakt kunnen worden tussen vragers en aanbieders van materialen. De intelligentie zit hem erin dat het AI-programma ook partijen bij elkaar brengt waar je zelf misschien niet meteen aan zou denken.
EME voert nu al gesprekken met bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Frankrijk. Binnen een jaar willen ze in Noordwest-Europa volledig operationeel zijn.
Data is hét middel dat de circulaire economie in beweging gaat krijgen. Al is het slechts een hulpmiddel. De organisatie van bedrijven moet op de schop om reststromen zoveel mogelijk te benutten. Het besef van de waarde van reststromen moet er niet alleen zijn bij een duurzaamheidsmanager, maar ook bij de top. Dan pas heeft het kans van slagen.
Blockchain en warmte
CGI en Eneco zetten blockchaintechnologie in om de administratie van warmtelevering efficiënter te regelen. Met de applicatie kunnen verschillende warmteleveranciers één betrouwbare en gedeelde administratie opbouwen, zodat alle data veilig beheerd en gedeeld kan worden.
De applicatie wordt in de toekomst ingezet bij de Warmterotonde Zuid-Holland, een project dat uiteindelijk 500.000 huishoudens van warmte gaat voorzien.
Blockchain en windenergie
Clearwatts ontwikkelt een blockchain-applicatie voor prijsinformatie op de markt voor windenergie. In samenwerking met Duitse partijen BigchainDB en Spherity werd een platform gebouwd waarop prijsrelevante informatie van alle stakeholders bij elkaar komt, met blockchain als onderliggende technologie. Hierdoor kunnen zogeheten power purchase agreements, tussen een windpark en de afnemer van de windenerge, efficienter en veiliger afgesloten worden.
Het platform versimpelt niet alleen administatie, maar dient ook als basis waarop andere partijen nieuwe blockchain-innovaties voor de markt kunnen ontwikkelen.
Energie verhandelen met blockchain
Met blockchain is het mogelijk om duurzame energie met je buurman te verhandelen, zonder dat daar een derde partij tussen zit. Omdat de transacties vastgelegd worden in de blockchain en voor iedereen inzichtelijk zijn, kunnen deze transacties volledig veilig worden uitgevoerd.
TOBLOCKCHAIN werkt aan een applicatie die deze ‘peer-to-peer’ energiemarkt mogelijk moet maken. Het bedrijf ontwikkelt een blockchainnetwerk waarin consumenten, bedrijven, netbeheerders en energieleveranciers onderling kunnen samenwerken. Daarnaast kunnen batterijen, zonnecellen, woningen en kantoren energiedata uitwisselen.
Het bedrijf heeft al een livedemo van het concept, genaamd PowerToShare, in 'The Green Village'-testomgeving van de TU Delft.
Blockchain en slimme meters
Intrinsic ID en Guardtime zetten blockchain is voor veilige data-uitwisseling tussen slimme elektriciteitsmeters en kunnen daarmee ook een belangrijke bijdrage leveren aan een peer-to-peer energiemarkt. Intrinsic ID heeft een technologie in handen waarmee microchips hun unieke identiteit kunnen aantonen en dus ook de identiteit van apparaten waarin de chips zijn geïnstalleerd. Gecombineerd met blockchain faciliteert dit veilige en transparante energiehandel.
In 2018 in de wijken Reitdiep en Paddepoel in Groningen onderzoeken onder andere bewonerscommissies, energiecoöperaties en de gemeente de mogelijkheden van collectieve zonnepanelen of een wijkwindmolen. Daarbij kijken zij naar een samenhangend wijkenergieplan en de mogelijkheden voor energie-uitwisseling met behulp van blockchaintechnologie.
Om dit pilot project mogelijk te maken wil Groningen experimenteerruimte krijgen van het Rijk ten aanzien van de regelgeving die hierop van toepassing is, zoals de Elektriciteitswet. Zo mogen huishoudens momenteel bijvoorbeeld geen energie aan elkaar leveren.
Blockchain en ons energienet
Blockchain en koffie
De toekomst van onze koffie is in gevaar. Koffieboeren leven onder de armoedegrens, waardoor de volgende generaties hun heil zoeken in andere sectoren. De productieketen van bes tot bakkie koffie is ontransparant, en ontneemt daarmee zowel boeren als consumenten het zicht op de oneerlijke winstverdeling in die keten. Daarvan is de boer de dupe.
Fairfood wil met blockchain technologie productieketens inzichtelijk maken en het probleem zo bij de wortels aanpakken. De organisatie haalt 100 kilo geblockchainde koffie naar Nederland. Samen met onder meer ID Coffees en Bext360 zet Fairfood de reis van 100 kilo Colombiaanse koffie op de blockchain. De partijen maken de productieketen van die koffie inzichtelijk door elke stap te loggen met gebruik van blockchaintechnologie. Een QR-code op de verpakking van de koffie brengt de consument naar een pagina waarop elke stap met de nodige verificatie wordt toegelicht. Daarmee is onder meer te zien hoeveel de boeren aan hun koffie verdiend hebben.
De transparantie die blockchains kunnen bieden, geeft de verschillende spelers in de productieketens de kans om die ketens opnieuw te bekijken en nieuwe inzichten op te doen. Het is het begin van een transformatie die nodig is voor een eerlijke verdeling van het geld in die ketens.
Problemen voor de koffieboeren Op dit moment blijft minder dan 10% van de opbrengsten van koffie achter in het land van productie. Twintig miljoen kleinschalige koffieboeren in Afrika, Latijns-Amerika en Azië verbouwen 70% van alle koffie die wereldwijd gedronken wordt. Het merendeel van hen leeft onder de armoedegrens van 1,60 euro per dag. Dit leidt onder meer tot grote schulden en werkt grotere problemen als kinderarbeid, houtkap en overmatig gebruik van pesticiden in de hand.
Blockchain en frisdranken
Albert Heijn en frisdranken- en vruchtensappenfabrikant Refresco gaan blockchain gebruiken om transparantie te creëren in de sinaasappelketen. Via een QR-code op de verpakking zien consumenten welke route de fles sinaasappelsap aflegt tot die in het schap staat. Het begint bij de sinaasappelboomgaarden van LDC Juice in Brazilië waar de vruchten geoogst worden. Daar wordt onder andere vastgelegd welke keurmerken de telers hebben voor voedselveiligheid en duurzaamheid. De blockchain bevat ook informatie over de sinaasappelen zelf, zoals de plukperiode en zoetheidsgraad. Zo kunnen klanten de details in de keten bekijken en zelfs een compliment sturen naar de telers met de functionaliteit ‘Like2Farmer’.
Blockchain en eieren bij AH
Albert Heijn laat met de blockchaintechnologie de productieketen van eigen merk eieren inzichtelijk maken. Door de code in te tikken op www.check-je-ei.nl zie je wat de legdatum is van het ei en welke route het ei heeft afgelegd tot het op je bord ligt. Met deze volledige traceerbaarheid wordt de volgende stap gezet in transparantie voor consumenten. Het is onderdeel van een breder programma van de supermarktketen om het aanbod van eieren te verduurzamen. Zo hebben alle eieren van Albert Heijn sinds vrijdag minimaal het 1 ster Beter Leven Keurmerk. Dat betekent dat de kippen vrij kunnen scharrelen, frisse lucht krijgen en met minder hennen bij elkaar zitten.
Blockchain en bananen
De bananen van Plus zijn vanaf nu klimaatneutraal. Met behulp van blockchaintechnologie is inzicht gekregen in alle stappen in de productieketen van bananen. Door een CO2-voetafdruk van het hele productieproces te maken, werd het mogelijk voor elke stap in dat proces maatregelen te nemen om de CO2-uitstoot te verminderen. Zo spant transport- en logistiekbedrijf Maersk zich in om de CO2-uitstoot van zeetransport te beperken. Daarnaast zorgen nieuwe rijpcellen, waarin de bananen na de pluk verder kunnen rijpen, voor een CO2-besparing van 30%. De CO2-uitstoot die overblijft compenseert Plus met duurzame energieproducten. Met behulp van een QR-code kunnen consumenten de hele route volgen die hun banaan aflegt, van plantage tot winkelmandje. Die route begint op één van de 17 coöperaties in de Colombiaanse regio Urabá, waar de bananen worden geoogst. De blockchain bevat ook informatie over wanneer de bananen zijn geoogst, wat de CO2-uitstoot per schakel in de keten is en welke sociaal maatschappelijke activiteiten er plaatsvinden.
Blockchain en tilapia (vis)
Klanten van Jumbo weten vanaf eind 2019 precies welke reis hun tilapia heeft afgelegd, van de viskwekerij in Indonesië tot de supermarkt in Nederland. De reis wordt met behulp van blockchain in kaart gebracht. Door de QR-code op het product te scannen, kunnen klanten het productieproces van de tilapia voortaan stap voor stap inzien.
Blockchainlab
De hoge school Utrecht heeft een blockchainlab