Open menu

Olie


Oliereserves
De olieprijs
De vraag naar olie
De teerzanden in Canada
Olierampen

De olie- en gasindustrie heeft de afgelopen 50 jaar 2,8 miljard dollar per dag aan pure winst opgeleverd (2022)

ExxonMobil zou zich niet alleen moeten inspannen om de CO2-emissies van het eigen productieproces terug te dringen, maar ook de uitstoot van de klanten. Ze vinden dat de actievoerende beleggers veel te ver gaan met hun inmenging in de bedrijfsvoering en dat hun voorstellen de belangen van investeerders niet dienen. Het concern wil daarom een rechterlijk verbod. De actievoerende beleggers hebben toen hun voorstel ingetrokken.

Exxon maakte 36 miljard winst over 2023 en keerde 32 miljard dollar uit aan aandeelhouders via de inkoop van eigen aandelen en via dividend.

petro

In 2023 is de vraag naar olie gestegen tot recordhoogte. 102,1 miljoen vaten per dag. 

Ondanks pogingen klimaatverandering tegen te gaan zal de vraag naar olie de komende twintig jaar nog stijgen. Zelfs als we zuiniger omgaan met energie, is in 2040 wereldwijd een kwart meer olie nodig dan nu. De stijging kan dubbel zo hoog uitpakken als landen niet doorgaan met geplande energiebesparingen. De groeiende wereldbevolking en toenemende welvaart zijn de belangrijkste oorzaken.

Vooral de petrochemische industrie en groeiende transportsector zullen komende decennia nog fors meer fossiele brandstoffen gaan verstoken, omdat fabrieken, vliegtuigen, schepen en vrachtwagens niet makkelijk te elektrificeren zijn.

De vraag naar gas neemt wereldwijd flink toe: tot 2040 met 45 procent. Ook de vraag naar kolen, verreweg de meest vervuilende brandstof, zit sinds vorig jaar weer in de lift door de lage kolenprijs. Kolencentrales zijn verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde CO2-emissie.

Goed nieuws voor het klimaat is er ook. Het aandeel schone energie groeit hard; vooral de investeringen in zonne-energie overtreffen de verwachtingen. China en India zijn samen goed voor de helft van alle nieuwe zonnepanelen die worden geïnstalleerd. Wind en zon produceren wereldwijd nu 6 procent van alle elektriciteit, tegenover 0,2 procent in het jaar 2000. In 2035 wordt waarschijnlijk de helft van de energie op aarde geproduceerd uit hernieuwbare bronnen Waterkracht is en blijft de grootste schone energiebron. De groei van groene energie is echter volstrekt onvoldoende om de klimaatdoelen te halen, concludeert het internationaal energie agentschap.

petro2

Drie grote theelepels ruwe olie bevatten evenveel energie als 8 uur menselijke arbeid. Een volle tank is 2 jaar menselijke arbeid.

Het is niet zozeer hoeveel olie er in de grond zit maar hoe het kan worden geleverd.

Het kost steeds meer energie om de olie uit de grond te krijgen. Energy return on energy invested EROEI was 1 op 100 barrels maar is nu 1 op 5.

Eind 2015 zakte de olieprijs enorm. Er werd enorm veel olie opgepompt, terwijl de wereldeconomie, met name de Chinese, op een lager pitje staat.

Begin 2016 worden de internationale sancties tegen Iran opgeheven, waardoor het olieaanbod alleen maar zal toenemen. Men sluit een terugval naar 20 dollar per vat niet uit.

De ‘overvloed aan olie’ maakte de productie van andere grondstoffen goedkoper, waardoor de grondstofprijzen daalden. En als grondstoffen niets meer kosten, dan zijn ook de producten die ervan vervaardigd worden niets meer waard. Het worden ‘wegwerpproducten’.

Eenzijdige interventies zoals Saudi-Arabië zich ooit dacht te kunnen permitteren, zijn uitgesloten. In de jaren tachtig van de vorige eeuw draaide de grootste olieproducent ter wereld de oliekraan dicht. Een kleiner aanbod zou leiden tot hogere prijzen, heette het. Dat pakte niet zo uit. Andere olielanden sprongen meteen in het 'gat', waardoor de prijs per vat laag bleef. En bovendien verloren de Saudi's marktaandeel. Sindsdien opereert de Opec, waarin Saudi-Arabië de grootste speler is, als een gesloten front. De macht én de eensgezindheid van de organisatie van olieproducerende landen kalft echter gestaag af. Ten eerste zijn opkomende olielanden als Rusland, Amerika en Noorwegen geen lid, wat de onderhandelingspositie er niet sterker op maakt. Bovendien is de Opec tot op het bot verdeeld. De arme Opeclanden Nigeria, Venezuela en Irak vinden dat het steenrijke Saudi-Arabië zich moet opofferen 'voor de goede zaak'. Er is echter geen haar op het hoofd van de Saudische olieminister Ali al-Naimi die daar aan denkt.

En waarom zou hij ook? De productiekosten in zijn land worden geschat op 2,50 dollar per vat. In Amerika kost het 40 tot 50 dollar om een vat van 159 liter gevuld te krijgen met olie. De kostprijs van een vat olie, gewonnen uit Canadese teerzanden ligt ook rond de 50 dollar per vat. Het Verenigd Koninkrijk (Noordzeeolie) spant de kroon met 52,50 dollar per vat. Uiteindelijk zullen de productiekosten de molensteen blijken voor menig olieproducerend land. 'Dure olielanden' zullen, linksom of rechtsom, uit de markt worden gedrukt, is de algehele verwachting. Shell trok zich vorige al terug uit Canada, ook al omdat de VS een streep zette door een oliepijpleiding van de Canadese grens naar de raffinaderijen in Texas.

Oliewinning in de diepzee wordt ook steeds onvoordeliger. Toch zullen de platforms niet snel dichtgaan. Nu de handdoek gooien zou een enorme kapitaalvernietiging betekenen. De oliemaatschappijen kunnen niet anders dan hopen en bidden op betere tijden.

Hoewel de huidige winst voor de Saoedi's aanmerkelijk lager is dan hun eerdere begroting, is het wel vooral hun olie die nu wordt verkocht. Nu het nog kan, met de Carbon Bubble in het vooruitzicht: het grootste deel van de olievoorraden kan niet meer worden gebruikt als we de grenzen van klimaatverandering veilig willen houden.

Zo willen de Saoedi's nog snel de laatste bruikbare voorraden te gelde maken, om de opbrengst te investeren in grootschalige wind- en zonne-energieprojecten waarmee ze na 2040 hun energiebehoefte en hun inkomsten veilig willen stellen.

petro 3

De tijd daarvoor gaat overigens harder knellen dan gedacht. Vorige week publiceerden Duitse onderzoekers dat de opwarming van het klimaat nog sneller gaat dan verwacht. Het directe gevolg is, dat er nog meer CO2 uitstoot gereduceerd moet worden om onder de 2 graden opwarming te blijven. Dus dat we nog minder fossiele brandstof kunnen blijven gebruiken dan gedacht.

Daar komt nog bij dat de EU de kluit in Parijs gewoon heeft belazerd en vrolijk 2 miljard ton CO2 meer gaat laten uitstoten dan afgesproken.

De feiten liggen op ramkoers met het inzicht van Shell, dat kort geleden nog gasbedrijf BG overnam,  waarvan de helft van de waarde overigens bestaat uit olievoorraden. Volgens de markt betaalde Shell (te) veel voor de overname, die het op basis van de laatste kennis mogelijk meteen voor driekwart kan afschrijven.

Het leek er op dat we grote tekorten aan olie zouden gaan krijgen. In 2007 hadden we nog voor dertig jaar olie als je kijkt naar de bewezen reserves (1225 miljard vaten en een consumptie van 40 miljard per jaar (ongeveer). Nu in 2013 zitten we op 1631 bewezen dus ongeveer 40 jaar. Daarnaast is nu schaliegas en olie bijgevonden. De V.S. proudceerde in 2008 al 5 miljoen vaten per dag en nu (2013) 11,1 miljoen. Dat terwijl Saudi Arabie maar 10 miljoen vaten per dat produceert (maar dat is afgesproken). In 2011 produceerde de V.S. 180 miljard m3 (schalie)gas en zijn de prijzen er 80 % gedaald. Ze hebben voor 100 jaar gas gevonden en genoeg olie om Saudi Arabie voor te blijven. In 2005 importeerde de V.S. nog 70 % van de olie, nu nog maar 45 %. In de VS betaalt men nu in 2013 3,5 dollar per 28 m3 (is de standaardmaat) en in Europa 11,8 dollar.

petro 3

Maar..in de V.S. wordt gas onder de kostprijs verkocht. (als je zegt veel te hebben verhoogt dat de waarde van je bedrijf + je kan maar bronnen hebben, dan zie je later wel)  De werkelijke prijs is 2 a 3 maal zo hoog (en komt dan weer in de buurt van Europa). Om de prijs van gas te verhogen probeert men de vraag te vergroten (bussen/ vrachtauto's op gas / staal- kunstmest- en petrochemische fabrieken) of te gaan exporteren. Daarnaast pompt men nu liever olieachtige vloeistoffen op ipv gas of men fakkelt het gas gewoon af omdat het te weinig waard is. Zie verder onderaan..Daarnaast schommelt de olieprijs nu rond de 110 dollar per barrel terwijl dat in de jaren negentig 10 dollar was en begin 2000 20 dollar. Olie is steeds moeilijker te winnen en de kwaliteit is ook minder aan het worden. Daarbij boort men tegenwoordig op gevaarlijke plekken (Alaska) en in het noorden van de Sovjetunie. Daar heeft men geen inspraak en toezicht. Een lek vindt plaats ver van de bewoonde wereld maar olie opruimen tussen ijsschotsen is heel moeilijk er is te weinig geld voor en er worden geen milieurapportages gemaakt.

Olie is duizenden jaren samengeperste zonne-energie. Om dat terug te krijgen met zonnepanelen zou je eigenlijk de energie uit de panelen moeten samenpersen. Logisch dat dan een auto kan rijden. Benzine heeft heel veel energie in zich. We maken er van alles uit. Plastics, oplosmiddelen, asfalt etc.Van ruwe olie maakt men bitumen (asfalt), benzine, kerosine, nylon vezels, plastics, polyurethaan schuim, rubber, oplosmiddelen, verven, explosieven, smeermiddelen, was, bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen.

Het lichte destillaat is voor de luchtvaart, de zwaardere stookolie voor de scheepvaart en de zwaarste fracties voor asfalt, smeer- en oplosmiddelen en was.

 auto

Oliereserves


We hebben nog voor 40 jaar olie maar niemand zegt of we dan ook zoveel kunnen oppompen als nu, of de calorische waarde nog hetzelfde is, hoe moeilijk de olie dan nog te winnen is en hoeveel de winning kost (aan energie en geld). Daarbij is onzeker waar die olie dan naar toe gaat. Naar China, India ??

olietekorten


De olieprijs

In  1990 kostte olie 18 dollar per barrel. In 2008 90 dollar en na de financiële crisis rond de 110 dollar.De olieprijs is hoog omdat er wereldwijd niet genoeg productie is.

olieprijs

De oliereserves als bekend in 2007 en 2011 zien er als volgt uit. De getallen voor 2013 staan hier

Land 2007 2011 2013 2019
 109 bbl 109 bbl 109 bbl 109 bbl
Venezuela 80 297 297 303
Saudi Arabia 262 265 265 267
Canada 179 175 173 176
Iran 136 151 154 156
Iraq 115 143 141 145
Kuwait 102 102 101 102
United Arab Emirates 98 137 96 98
Russia 60 74 80 80
Kazakhstan 30 49 30 30
Libya 42 47 48 48
Nigeria 36 37 37 37
Qatar 15 25 25 25
China 16 20 25 26
United States 22 19 20 47
Angola 8 14 10 10
Algeria 12 13 12 12
Brazil 12 13 13 13
Total of top seventeen reserves 1225 1581 1637 1681

Venezuela Oil ReservesBron World wide look at Reserves and Production of Oil (Oil and Gas journal)

Opvallend is dat in 2010 Venezuela het grootste olieland op aarde is geworden. Maar 1/3e van de olie is zeer zwaar en zal moeilijk naar boven te halen zijn.
Daarbij kost het raffineren veel meer moeite. Ze hebben ook teerzanden met lichtere olie als Canada maar dieper en niet te winnen met dagbouw. Hoewel we 33 miljard vaten per jaar uit de grond halen nemen de bewezen olievoorraden nog steeds toe. De komende tijd zal het gemiddeld verbruik zon 40 miljard per jaar zijn. Dus we hebben nog 40 jaar olie. Maar omdat het steeds meer energie kost om olie te winnen is 40 miljard aan de lage kant. Voor de kust van Alaska liggen 20 miljard vaten olie (denk men) Dat is (op dit moment) genoeg voor 9 maanden olie op de wereld !

Wie produceren de olie ?

In 2019 (de top 10) Goed voor 55,3 miljoen vaten olie per dag. 

  miljoen vaten per dag
VS 11
Rusland 10,5
Saoudi Arabie 10,3
Irak  4,4
China 3,8
Iran 3,6
V.A.E. 3
Koeweit 2,7
Brazilie 2,6
Mexico 1,8
Nigeria 1,6



De vraag naar olie

De vraag naar olie gaat groeien van 83 miljoen vaten olie per dag in 2003 naar 97 miljoen (18 % meer) in 2015 naar 118 miljoen in 2030 (44 % meer). Men hoopt dat de productie in de OPEC landen (Irak, Iran) na 2015 weer enorm kan toenemen.
Nederland consumeert op de VS en het Midden Oosten na de meeste olie namelijk  3600 l per persoon. Door de hoge mobiliteit en het klimaat.
In werkelijkheid werd in 2016 ongeveer 100 miljoen vaten geconsumeerd per dag.

xjaar miljoen vaten per dag dagen per jaar 
2010 89 365 32485
11 90 365 32850
12 91 365 33215
13 93 365 33945
14 95 365 34675
15 97 365 35405
16 99 365 36135
17 100 365 36500
18 101 365 36865
19 102 365 37230
2020 103 365 37595
21 105 365 38325
22 107 365 39055
23 108 365 39420
24 109 365 39785
25 111 365 40515
26 112 365 40880
27 113 365 41245
28 115 365 41975
29 117 365 42705
2030 118 365 43070
31 120 365 43800
32 122 365 44530
33 123 365 44895
34 125 365 45625
35 127 365 46355
36 128 365 46720
37 130 365 47450
38 132 365 48180
39 133 365 48545
2040 135 365 49275
      135451


Shell stelt daar tegenover dat met de huidige techniek maar 30 % van de olie en gas uit de velden wordt gewonnen. Dat kan nog veranderen. Daarnaast schat men echt alle reserves op 10 biljard vaten (dus zo'n 8x zoveel) maar e.e.a. is dan wel moeilijk winbaar e.d.
Daarnaast kan Shell nu uit aardgas kerosine, benzine, nafta maken. Gas to liquids heet het. Het kost energie maar de CO2 afdruk is hetzelfde en als die in de grond wordt gestopt ben je er vanaf. Shell heeft voor 19 miljard een fabriek neergezet in Quatar. Omdat olie nu veel opbrengt is het lucratief. Daarnaast is Shell naarstig op zoek naar hoe steenkool, teerzand en bruinkool omgezet kan worden in benzine.

Sommigen zeggen dat een productiecapaciteit van 115 mln barrel olie per dag de top zal zijn. Dat halen we al in 2028. Maar we weten evenmin wat de invloed zal zijn van renewablesontwikkeling en van de omzetting van gas, steenkool en biomassa in olieproducten.

Maar op 10-11-07 zeggen kenners opeens dat men nauwelijks meer dan 85 miljoen vaten per dag kan oppompen.

E.e.a. neemt niet weg dat de enorme hoeveelheden aardolie die we verbruiken een negatieve invloed zullen hebben op de CO
2 gehalten in de lucht.

Men denkt dat de vraag naar olie met meest gaat toenemen in Azie.

Iedere voedselcalorie op ons bord kost fossiele brandstofcalorien
fossiele calcorien - calorie in voeding
        500                           1               kasvoedsel in de winter

         35                            1               slachtvee op krachtvoer
         10                            1               slachtvee op intensief geteeld gras
         10                            1               melkvee in de wei
         10                            1               citroenen grafefruit
           5                            1               fruit
           1                            2               intensieve maisteelt
           1                            5               conventionele aardappelteelt

           1                            10             biologische aardappelteelt 

De landbouw is erg afhankelijk van olei vanwege landbouwmachines, kunstmest, pesticiden(productie) bewerking van de grond, verpakkingen, distributie.
We leven op olie. De productie van cement, bakstenen, verwarming.

De teerzanden in Canada

Canada is het derde olieland van de wereld maar de olie zit er niet in een bel onder de grond. Het bevindt zich aan de oppervlakte in de vorm van teerzanden. Met de grootste graafmachines ter wereld en de grootste vrachtauto's graaft men de teerzanden af en transporteert ze naar de raffinaderij. Vervolgens wordt de olie er met stoom uitgeperst. Als de olie uit de teerzanden is gewonnen hebben we half Canada omgeploegd en wat achter blijft is desastreus. De ‘energy returns on energy invested’ (EROEI) is natuurlijk ongunstig maar met de huidige olieprijzen loont het. Zie ook hier  Bij deze oliewinning wordt 3 a 4 maal zoveel CO2 geproduceerd dat normaal. EROEI is 1 op 3 ofwel het kost 1 eenheid energie om er drie te winnen. Elk vat olie vergt 2000 kg teerzand. Al 4500 km2 is weggeschept. Er liggen 200 miljard vaten.

olietekorten
olietekorten
Olierampen

http://www.volkskrant.nl/buitenland/article1374606.ece/Olielek_Mexico_veel_groter_gedacht

http://www.milieuloket.nl/9353000/1/j9vvhurbs7rzkq9/vhurdyxr08mm

http://www.volkskrant.nl/buitenland/article477944.ece/Overzicht_grootste_olierampen

Exxon valdez -> 41 miljoen liter olie in het water
XTOC 1 in 1979 -> 530 miljoen liter
Golfoorlog -> 3800 miljoen liter
Deepwater horizon 367 miljoen liter. Veel ligt nu op de bodem en beïnvloedt de organismen aldaar.

Er bestaan veel soorten olie. Het bevat PAK's als naftaleen, benzeen, methylbenzeen, xyleen 20-40 % verdampt hiervan
Ze zijn giftig bij inademing en inslikken en gaan een interactie aan et het DNA.
Olie gaat vastzitten in het sediment. Vervolgens blijven tientallen jaren olie vrijkomen. Tot ieders verrassing zweven er duizend meter onder water kilometers lange oliewolken.  

Een ander nadeel van de oliewinning is duizenden lekkende bronnen. In Nigeria maar ook in de V.S. (2021) Door fracking komt veel methaan vrij dat een sterk broeikasgas is. Nigeria (180 miljoen inwoners) is heel verweven met Shell. Het is de inkomstenbron van Nigeria maar er gebeuren ook corrupte zaken. Een nieuw olieveld werd gekocht voor 1,1 miljard euro en maar 250 miljoen is in de staatskas gekomen. De rest is niet meer te traceren.
In Nigeria gaat het er om bij het oliegeld te komen door de macht te hebben.  

Olie uit zaagsel

Het Nederlandse bedrijf BTG-BTL gaat in Finland meerdere fabrieken bouwen waar zaagsel via pyrolyse omgezet wordt in olie. De totale investering van de Finnen bedraagt € 100 miljoen. Ze gaan jaarlijks 20 miljoen liter olie produceren. Als grondstof wordt zaagsel gebruikt van de houtzagerij waar de fabriek naast komt te staan.

Onder andere FrieslandCampina maakt voor de energievoorziening deels gebruik van olie die uit pyrolyse wordt gewonnen. Jaarlijks bespaart de zuivelproducent 24.000 ton CO2 per jaar met de olie.

Pyrolyse-techniek

Pyrolyse is een proces waarbij onder hoge temperaturen, tot 500 graden Celsius, en zonder zuurstof biomassa wordt gekraakt tot houtskool, gas en olie. De fabriek van BTG-BTL verwerkt natuurlijk restafval tot olie. Het proces om de olie te maken duurt enkele seconden.