De negen grenzen voor de aarde
Het Stockholm resilience centre heeft negen grenzen bepaald waarbinnen de aarde moet manouvreren om gezond te te blijven.
1. Klimaatverandering
De CO2 concentratie mag niet boven de 350 ppm uit komen. Hij is nu 410 ppm. De grens is overschreden.
Recent bewijs suggereert dat de aarde, de CO2 -grens reeds heeft overschreden. We hebben een punt bereikt waarop het verlies van polair zeeijs in de zomer vrijwel zeker onomkeerbaar is. Dan krijg je meteen veel warmere toestanden rond de Noordpool met een zeespiegel die meters hoger is dan nu. De verzwakking of omkering van de opname van CO2 op het land (b.v. door bossen) nadert door de voorttdurende vernietiging van de regenwouden in de wereld, een ander potentieel omslagpunt, waar klimaat-koolstofcyclusfeedbacks de opwarming van de aarde versnellen en de klimaateffecten intensiveren.
2. Afname van de biodiversiteit
Er sterven nu meer dan 100 diersoorten uit per miljoen jaar terwijl dat 10 was. De grens is overschreden.
De mens heeft steeds meer voedsel, water en natuurlijke hulpbronnen nodig. Dat leidt tot een groot verlies aan biodiversiteit en tot veranderingen in ecosysteemdiensten. We zullen ecosystemen moeten beschermen en moeten verbinden terwijl de hoge landbouwproductiviteit die de mensheid nodig heeft, wordt gehandhaafd.
3. Stikstof en fosfor stromen naar de biosfeer en oceanen (grens zie onder)
De cycli van stikstof en fosfor zijn door mensen ingrijpend veranderd als gevolg van veel industriële en agrarische processen. Stikstof en fosfor zijn beide essentiële elementen voor plantengroei, dus de productie en toepassing van meststoffen is de grootste zorg. Menselijke activiteiten zetten nu meer atmosferische stikstof om in reactieve vormen dan alle aardse processen van de aarde samen. Veel van deze nieuwe reactieve stikstof wordt in verschillende vormen in de atmosfeer uitgestoten in plaats van opgenomen door gewassen.
Het valt uit de lucht, vaak via regen dan vervuilt het de waterwegen en kustgebieden of het hoopt het zich op in de bodems. In het water gaan algen zich dan vermenigvuldigen waarna ze door bacteriën worden afgebroken als ze dood gaan. Dat haalt zuurstof uit het water zodat de vissen sterven. Een groot deel van de stikstof en fosfor in de landbouw vindt zijn weg naar de zee en kan daar mariene en aquatische systemen over eigen ecologische drempels duwen. Een voorbeeld van dit effect op regionale schaal is de daling van de garnalenvangst in de 'dode zone' van de Golf van Mexico. Die werd veroorzaakt door meststoffen die via de rivieren vanuit het Midwesten van de Verenigde Staten werden aangevoerd.
4. Ozonafbraak in de stratosfeer (grens niet overschreden zie onder)
In de atmosfeer filtert ozon ultraviolette (UV) straling uit de zon. Bij afnname geeft dat meer huidkanker maar beschadigt ook ecosystemen op het land en in de zee. Het dreigde fout te gaan, met name op de Zuidpool. Toen heeft men maatregelen genomen (Montreal Protocol) en CFK’s verboden. Het lijkt er nu op dat we binnen de grens te blijven.
5. Oceaanverzuring (grens bijna overschreden zie onder)
Ongeveer een kwart van de CO2 die de mensheid uitstoot wordt uiteindelijk opgelost in de oceanen. Hier vormt het koolzuur waardoor de pH van het oppervlaktewater lager wordt. De verhoogde zuurgraad vermindert de hoeveelheid beschikbare carbonaat-ionen, die door zeedieren wordt gebruikt voor de vorming van schelpen en skeletten. Boven een drempelconcentratie maakt deze toenemende zuurgraad het moeilijk voor organismen zoals koralen en sommige schelpdieren en plankton-soorten om te groeien en te overleven. Verlies van deze soorten verandert oceaanecosystemen en kan leiden tot drastische verminderingen van de visbestanden. In vergelijking met pre-industriële tijden is de oppervlaktewaterzuurgraad al met 30 procent toegenomen. De verzuring zal de hele planeet beïnvloeden.
6. Zoetwaterverbruik en de wereldwijde hydrologische cyclus (grens bijna overschreden, zie onder)
Mensen veranderen de loop van rivieren en beinvloeden de verdamping b.v. door de kap van regenwouden en ander landgebruik. Water wordt steeds schaarser - tegen 2050 dreigen ongeveer een half miljard mensen te worden blootgesteld aan waterstress, waardoor de druk op de watersystemen toeneemt.
7. Verandering van het landsysteem (grens bijna overschreden, zie onder).
Land wordt over de hele wereld omgezet in menselijk gebruik. Bossen, graslanden, wetlands en andere vegetatietypes worden omgezet in landbouwgrond. Deze verandering in landgebruik is een drijvende kracht achter de ernstige vermindering van de biodiversiteit, en heeft invloed op waterstromen en op de biogeochemische cycli van koolstof, stikstof en fosfor en andere belangrijke elementen.
8. Chemische vervuiling en de afgifte van nieuwe stoffen (grens nog niet bepaald)
De mens stoot giftige en slecht afbreekbare stoffen uit zoals synthetische organische stoffen, verbindingen van zware metalen en radioactieve materialen.
Deze verbindingen hebben mogelijk onomkeerbare effecten hebben op levende organismen en op de omgeving (doordat ze de atmosfeer beïnvloeden en het klimaat. Zelfs wanneer de opname en bio-accumulatie van chemische vervuiling voor organismen onder het dodelijke niveau ligt, zie je ook effecten als verminderde vruchtbaarheid en permanente genetische schade zelfs in gebied die ver verwijderd zijn van de bron van de verontreiniging. Persistente organische verbindingen hebben dramatische reducties veroorzaakt in vogelpopulaties en verminderden de voortplanting en ontwikkeling in zeezoogdieren.
Van veel stoffen kent men de effecten nog niet en daarom is men op dit moment niet in staat een grens aan te geven.
9. Atmosferische aerosollading (grens nog niet bepaald).
Aërosolen hebben invloed op het klimaatsysteem van de aarde. Ze binden zich aan waterdamp en hebben zo een invloed op wolkenvorming en patronen van b.v. de moessonsystemen in tropische regio's. Ze hebben ook een direct effect op het klimaat, doordat ze de hoeveelheid zonnestraling beinvloeden Het gaat om vervuilende gassen en stof en rook die door veranderingen in het landgebruik aerosolen in de lucht vergroten. Hierdoor verschuiven klimaatregimes en moessonsystemen.
| planetaire grens | omschrijving | status |
|---|---|---|
| 1. klimaatverandering | CO2 in de atmosfeer | grens overschreden |
| 2. verlies biodiversiteit | aantal soorten dat uitsterft per miljoen per jaar | grens overschreden |
| 3a. stikstofkringloop 3b. fosforkringloop |
hoeveelheid N2 per jaar die door de mens uit de atmosfeer wordt gehaald de hoeveelheid P per jaar die in de oceanen terechtkomt |
grens overschreden bijna overschreden |
| 4. atmosferische ozon | concentratie ozon | niet overschreden |
| 5. verzuring oceanen | gemiddelde verzadigingsgraad van aragoniet in zeewater | bijna overschreden |
| 6. wereldwijd zoetwatergebruik | consumptie van zoetwater per persoon | bijna overschreden |
| 7. landgebruik | percentage land in gebruik door landbouw | bijna overschreden |
| 8. chemische verontreiniging | concentratie toxische stoffen, plastics, endocrine disruptors, zware metalen, radioactief afval in het milieu |
niet overschreden |
| 9. aerosols in de atmosfeer | concentratie deeltjes in atmosfeer | niet overschreden |
| planetaire grens | grens | Nu | Was* | status | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. klimaatverandering | ppm CO2 | 350 | 400 | 280 | grens overschreden |
| 2. verlies biodiversiteit | # per miljoen jaar | 10 | > 100 | 0,1 - 1 | grens overschreden |
| 3a. stikstofkringloop 3b. fosforkringloop |
miljoen ton uit de lucht miljoen ton naar de oceaan |
35 11 |
121 9 |
0 -1 |
grens overschreden bijna overschreden |
| 4. atmosferische ozon | ozon concentratie (Bobson units) | 276 | 283 | 250 | niet overschreden |
| 5. verzuring oceanen | verzadigingsgraad aragoniet | 2,75 | 2,90 | 3,44 | bijna overschreden |
| 6. wereldwijd zoetwatergebruik | in km3 / jaar | 4000 | 2600 | 415 | bijna overschreden |
| 7. landgebruik | % landbouwgrond | 15 | 11,7 | laag | bijna overschreden |
| 8. chemische verontreiniging | onbekend | onbekend | onbekend | niet overschreden | |
| 9. aerosols in de atmosfeer | onbekend | onbekend | onbekend | niet overschreden |
* gehalte voor de industriele revolutie.
Anderen zeggen dat de aarde gebukt gaat onder acht items die met een V beginnen
- verandering van klimaat(CO2)
- verwijdering(afval, riolering, bodemsanering)
- verspreiding (van stoffenen gemodificeerde organismen)
- verspilling(opraken van voorraden,begrip ecologische voetafdruk)
- verstoring(warmte,stank, geluid)
- verdroging(koelwater)
- verzuring (door SO2, NOxen NH3)
- vermesting (door stikstof en fosfaat)
De uitdaging voor de eenentwintigste eeuw
Ondanks dat sinds 1950 de levensverwachting van mensen gestegen is van 48 naar 71 en ondanks dat sinds 1990 het aantal mensen dat in extreme armoede leeft en rond moet komen van $1,90 per dag met de helft is afgenomen en 2 miljard mensen toegang kregen tot veilig drinkwater en sanitair bij een groei van de wereldbevolking van 40%, is er niet alleen goed nieuws.
1 op de 9 mensen op aarde, heeft niet voldoende te eten.
1 op de 4: 2 miljard mensen moet het doen met minder dan $3,- per dag.
1 op de 8: 70 miljoen jongeren is werkeloos.
1 op de 6 kinderen tussen 12 en 16 is niet op school. De meesten van hen zijn meisjes.
In 2015 stierven meer dan 3 miljoen kinderen onnodig aan behandelbare diarree en malaria
in 2015 bezaten de 1% rijkste mensen op aarde meer dan de 46% andere aardbewoners
In Noord Amerika en Europa is het bruto binnenlands product (bbp vijftig keer groter dan in arme landen. Deze ongelijkheidskloof groeit verder.
Door de financiële crisis van 2008 verloren vele miljoenen mensen hun baan, inkomen spaargeld en woning.
40 % van de mensen wereldwijd leven in landen met enorme inkomensverschillen.
50 % van de mensen wereldwijd heeft geen politieke stem.
1 op de 3 mensen heeft geen toegang tot een toilet.
1 op de 11 heeft geen toegang tot veilig drinkwater.
2 op 3 zal in 2025 wonen in een gebied met tekorten aan zoet water.
9 van de 10 mensen ademen verontreinigde lucht in
(2 mei 1918)
7 miljoen mensen sterven door COPD, CVA , beroerte, longkanker etc. aan verontreinigde lucht(WHO 2918-05-02)
De temperatuur op aarde is 0.8 graden Celsius gestegen en zal omstreeks 2100 met 4 graden gestegen zijn. Atollen zoals de Marshall Eilanden en de Solomon Eilanden zullen dan verdwijnen
40 % van de aardse landbouwgrond is ernstig in kwaliteit gedaald
80 % van de capaciteit van de aarde is over bevist.
In 2050 zal er meer plastic in de oceaan zijn dan vis
Sinds 1970 is het aantal zoogdieren, vissen, reptielen en amfibieën en vogels met de helft afgenomen.
Sinds 1970 is het aantal wilde dieren met 60% afgenomen.
Elk jaar verdwijnt 1,2 keer de oppervlakte van Nederland aan bos en oerwoud door kap of brand. De Correspondent 16 januari 2017
Dit ondanks nieuwe aanplant. Bovendien duurt het 40 jaar, tot enkele eeuwen voor een bos volgroeid is.
25% van alle planten en dieren wereldwijd wordt binnen enkele tientallen jaren met uitsterven bedreigd.
Het aantal mensen werd in 2017 op 7,3 miljard geschat en zal rond 2050 de 10 miljard bereikt hebben
De middenklasse: nu 2 miljard mensen, in 2030 5 miljard mensen geeft $10 tot $100 per dag uit. De vraag naar allerlei producten en de belasting op de aarde en het klimaat, zal hierdoor enorm toenemen